Öksürük, akciğerlerin havayla temas edemediği yada fazla temas ettiği zamanlarda gösterdiği tepkidir. Günlük hayatta bir çok öksürük tipine rastlayabilirsiniz. Öksürük, tıpkı hapşırma gibi reflekslere benzer. Vücudun özellikle balgam, polen, toz, mikrop gibi şeylere maruz kaldığı zaman kendini temizlemeye ve korumaya çalışmasıyla ortaya çıkar. İnsan vücudunda yer alan birçok sinir; havayolları ile taşınan ve nefes borusunda yapışan tahriş edici maddeleri algıladığı zaman uyarılma gösterir. Bu uyarılma sonucu beyne sinyal gönderilerek, sorun yaratan maddeye karşı hızlı ve soğuk nefes alması için göğüs ve karına talimat gönderir. Saniyeler içerisinde gerçekleşen bu olayın hastalıklara karşı vücudun korunmasında etkisi çok fazladır.
Neden Öksürürüz?
Öksürüğün neden kaynaklandığı çözebilmek için; öksürüğün nasıl olduğuna ve öksürükle birlikte gelişen semptomlara dikkat etmemiz gerekir. Öksürüğün belirtilen özelliklerine bakılmasının ardından size uygun olan tedavi sürecini gerçekleştirdiğinizde öksürüğünüz kesilecektir.
Kısa süreli ve geçici olarak belirlenen öksürükler son derece normal olarak görülür. Fakat uzun süreli ve giderek şiddetlenen öksürükler normal bir durum değildir.
● Normal Öksürük: Eğer 3 hafta veya daha kısa süren ve şiddeti gittikçe azalan bir öksürük yaşıyorsanız bu normal öksürük olarak isimlendirilir.
● Gece Öksürüğü: Gündüz normal düzeyde olan öksürüğünüz gece şiddetleniyorsa bu gece öksürüğüdür.
● Kronik Öksürük: Kronik öksürük geçiriyorsanız bu şikayetiniz 4 hafta veya biraz daha üzerinde devam edecektir.
Öksürükler yapıları gereği iki gruba ayrılır. Bunlar;
1. Balgamlı Öksürükler: Balgamlı öksürükler, balgam olarak isimlendirilen koyu kıvama sahip, sarımtırak yeşilimsi renkli olan balgamın öksürürken ağza gelmesidir. Bu öksürükler genellikle kışın meydana gelir.
2. Kuru Öksürükler: Kuru öksürüğün başlıca nedenleri; astım, üst solunum yolu enfeksiyonuna bağlı geniz akıntısı ve reflüdür. Astım hastalarının geçirdiği kuru öksürükler astımın düzeyine göre ilaç tedavisi gerektirir. Hastaya gerekli dozda bronkodilatatör (bronş genişletici) ve koruyucu ilaçlar (antienflamatuar) verilmelidir. Ayrıca hasta ilaç kullanımı ve hastalığına dair bilgilendirilmelidir. Çünkü ilaçların kullanım süresi ve kullanılacak doz çok önemlidir.
Balgamlı ve kuru öksürüklere bağlı öksürük çeşitleri vardır;
● Akut Öksürük: Akut öksürük genelde 3 hafta sürer. Toplumda en sık rastlanılan öksürük türü, üst solunum yolunda oluşan enfeksiyonlara bağlı nedenlerle oluşan akut öksürüktür. Kirli hava, toz, polenler ve çeşitli kimyasal ürünlerin sık kullanımı akut öksürüğe yol açabilir. Genellikle ateş, burun veya genizde akıntı şeklinde yada boğazda ağrı ile kendini gösteren akut öksürük çevresel faktörlere göre bulaşıcı nitelik taşıyabilir.
● Üst Solunum Yolu Enfeksiyonları (ÜSYE): Akut öksürüğün en yaygın nedeni üst solunum yolunda oluşan virüsler nedeniyle meydana gelen enfeksiyonlardır. Genellikle ateş, boğaz ağrısı, burun ve geniz akıntısı belirtileri taşır.
● Alt Solunum Yolu Enfeksiyonları (ASYE): Boğaz ve boğaz hizasının altından devam ederek hava kanallarında görülen enfeksiyon tipidir. Genellikle kuru ve geçmesi zaman alan öksürük türüdür. Yüksek ateş ve şiddetli öksürük belirtileri gösterir. Alt solunum yolu enfeksiyonuna bağlı öksürükler hava kanallarını etkileyerek bronşite neden olabilir yada akciğerlerin derinlerine inerek iltihaplanmaya sebep olabilir.
● Akciğer Pıhtısına Bağlı Öksürük (Pulmoner Emboli): Genellikle kanın pıhtılaşmaya çalışması aşamasında pıhtının bacak damarlarından ani bir hareketle akciğere geçerek nefes darlığına neden olduğu öksürüktür. Hayati riske yol açan bir hastalık olarak görülür.
● Akciğerlerin Sönmesine Bağlı Öksürük (Pnömotoraks): Akciğerlerin hava alamayacak kadar sönmesinden kaynaklanır. Ani göğüs ağrısı, nefes darlığı ve kuru öksürük ile kendini gösterir.
● Akut KOAH Alevlenmesi Öksürüğü (Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı): Genellikle astımın sondan bir önceki evresi olarak görülen KOAH sigara içmeye devam eden kişilerde görülür. Gittikçe artış gösteren öksürük, balgam miktarındaki değişim ve balgam renginin farklılaşması ile kendini gösterir.
● Reflüye Bağlı Öksürük (Gastroözofagaeal veya GÖRH): Reflüye bağlı öksürükler Gastroözofagaeal veya GÖRH olarak da bilinir ve mide de ortaya çıkar. Mide içinde yer alan yemeklerin öğütülmesine yarayan asitin yemek borusuna geri çıkmasıdır. Boğaz içine kadar gelebilecek bu asit, boğazı tahriş ederek kuru öksürük oluşturur. Halk arasında “mide ekşimesi” şeklinde de tanımlanır.
● Kalp Yetmezliğine Bağlı Öksürük: Yeterli çalışmayan zayıf bir kalp, akciğerlerde sıvı birikmesine neden olabilir. Düz yatıldığında ortaya çıkan nefes darlığı, öksürük ve bacak şişmesi gibi durumlar belirtileri arasındadır.
● Üst Hava Yoluna Bağlı Öksürük (Postnazal Akıntı): Boğazın arkasında burun akıntısı toplanır ve bu toplanan burun akıntıları sonucunda kuru öksürük meydana gelir. Genellikle alerjik maddeye uzun süre maruz kalınması sonucunda ortaya çıkar.
Öksürüğün Geçmesi İçin Neler Yapabiliriz?
Öksürük başlangıcında evde yapılabilecek basit tedaviler şu şekildedir:
● Öncelikle bol bol ılık su içilmesi tavsiye edilmektedir. Bu şekilde boğazda yer alan sekresyonlar yumuşayacaktır.
● Öksürükleriniz gece artıyorsa, bu genelde geniz akıntısına bağlı bir artış olarak bilinir. O zaman yastığınızı yükseltmeli yada çift yastıkla yatmalısınız.
● Öksürükten şikayetçi olan kişi sigara kullanıyorsa kullanmaması, içmeyen biri ise sigara içilen ortamda bile bulunmaması gerekir. Özellikle öksüren kişilerin keskin kokulardan uzak durması gerekmektedir.
● Öksüren kişinin burnu sürekli açık olmalıdır. Tıkalı bir burun ağızdan nefes almaya yönlendirir. Ağızdan nefes almak boğaz kuruluğunu arttırır.
● Reflü kaynaklı bir öksürme hali yaşanıyorsa buna yönelik tedaviler doktor ile birlikte alınmalıdır.
● Öksürük üsye sonrasında 2 hafta boyunca devam ediyorsa mutlaka doktora başvurulmalıdır.
● Öksüren kişilerin kendilerini yoracak, fazla enerji harcamalarına neden olacak işlerden uzak durmaları gerekir.
● Öksürük kesici ilaçlar hastanın kendi kararına göre kullanılmamalıdır. Mutlaka bir doktor gözetiminde ilaç kullanarak öksürük tedavisi tamamlanmalıdır.
Ne Zaman Doktor Gidilmeli?
Öksürüğün birçok nedeni olabilir ve bunların tedavileri de birbirlerinden farklılık gösterir. Eğer ki; yüksek ateş, nefes darlığı, nefeste hırıltı, rengi ve miktarı açısından değişiklik gösteren balgam akıntısı ve bunlarla beraber öksürük şikayetiniz varsa doktora gitmenizde fayda var. Ayrıca kalıcı kronik öksürük ve öksürükle beraber kan görülmesi durumunda da mutlaka doktora gitmelisiniz.
Öksürürken Ciğerlerin Ağrıması Neden Olur?
Öncelikle öksürürken ciğerlerinde bir acı veya ağrı hisseden kişilerin mutlaka doktora başvurmaları gerektiğini söylemekte fayda var. Çünkü ciğerde hissedilen ağrılara yönelik, doktor muayenesi sonucunda tedavi sürecinin başlaması son derece önemlidir.
Akciğer enfeksiyonlarının sonucunda öksürürken ciğerde bir ağrı yada acı meydana gelebilir. Bu durum hastalar için rahatsız edici ve yaşam kalitesini ciddi ölçüde etkileyen bir sağlık problemidir.
Öksürürken ciğerlerinin ağrıdığını hisseden kişiler şu yöntemleri deneyebilir;
● Uzman doktordan randevu alınması,
● Doktor önerisi ile ilaç tedavisine başlanması,
● Sağlıklı beslenme tarzına uyulması,
● Akciğere zarar verebilecek sigara, alkol gibi alışkanlıklardan uzak durulması,
Bu maddelere dikkat edildiği takdirde ciğerlerinizdeki ağrı ile ilgili problemleriniz çözüme kavuşacaktır.
Ciğerlerde Ağrı Hissedilmesi Endişelendirmeli mi?
Sol akciğerinizde meydana gelen ağrılar birçok nedeni olabilecek bir durumdur. Bu bölgedeki ağrılar çoğu zaman kalp ve mide ile ilişkilendirilebilir. Sol akciğerde hissedilen ağrıdan şikayetçi olan herkes, ağrının neden kaynaklandığını ve ciddi bir durumun belirtisi olup olmadığını öğrenmek için mutlaka doktora gitmelidir.
