İştah ve metabolizma üzerine etkileri nedeni ile bazı hormon hastalıklarında şişmanlama, vücutta yağ dağılımının değişmesi gibi sorunlar yaşanabilir. Liv Hospital Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Serpil Salman kilo vermeyi zorlaştıran hormonal sorunları anlattı.
İnsülin direnci: İnsülin kandaki şekerin hücre içine geçişini sağlar. Bu mekanizmada bir sorun varsa, daha fazla insülin salgılanarak kan şekeri ayarlanmaya çalışılır. Bu durumda insülinin yağ metabolizması ile ilgili görevleri abartılı bir şekilde yerine getirilir, karın bölgesinde yağlanma ve kilo artışı görülür. İnsülin direnci olan kişilerin açlığa tahammülü azalır, kolay kilo alıp zor verirler.
Hipotiroidi (Tiroid hormon azlığı): Tiroid hormon düzeyinin azalması kiloya meyil yaratabilir. Çünkü hem metabolizma yavaşlar hem de vücutta su tutulur. Ancak hipotiroid belirgin şişmanlığın ana sebebi değil, mevcut sorunu artıran bir faktör olarak karşımıza çıkar. Aşırı miktarda tiroid hormonu kullanarak kilo vermeye çalışmak kalp ritminde düzensizlik, kemik erimesi gibi oldukça ciddi sorunlara yol açabilir, tercih edilmemelidir.
Menopoz: Vücut yağ dağılımında cinsiyet hormonları da önemlidir. Kadınlarda menopozla birlikte östrojen azalır, bu durum vücuttaki yağın karın bölgesinde yerleşmesine neden olur.
Cushing sendromu: Kortizol hormonunun aşırı salındığı bir tümör nedeni ile oluşan, karın bölgesinde yağlanma, kol ve bacaklarda incelme gibi birçok belirtinin olduğu nadir bir şişmanlık nedenidir.
Kortizol: İlaç olarak verilen kortizon da vücutta kortizole dönüşerek benzer etki yapabilir. Kortizol vücutta stresle salınan bir hormondur, ama stresin kilo artışına neden olabileceği tartışmalı bir konudur.
Büyüme hormonu: Vücut yağ oranı ve yağ dağılımını belirleyen hormondur. Şişmanlarda büyüme hormonu nispeten düşüktür ama hastalık derecesinde eksikliği yoksa büyüme hormonu tedavi olarak önerilmemelidir.
İLK ADIM SAĞLIKLI BESLENMEK
Farklı hormon hastalıklarında beslenmede nelere özen gösterilmesi gerektiğini Liv Hospital Diyet ve Beslenme Uzmanı Şükran Yıldız anlattı:
İnsülin direnci: Basit şeker (çay şekeri) içeren tüm gıdalar, hazır meyve suyu, işlenmiş yiyecekler, beyaz unla yapılan hamur işleri, hazır gıdalar tüketilmemeli. Tereyağı yerine zeytinyağı, kızartma yerine haşlanmış sebze tercih edilmelidir.
Hipotiroid: İlaç tedavisinin yanı sıra bol su ve lif tüketimiyle metabolizmanızı daha çok çalıştırabilir, daha fazla enerji harcanmasını sağlayabilirsiniz. Ara öğünlerde tüketilen proteinli besinler (yoğurt, ayran, süt) metabolizmayı hızlandırır.
Kortizol hormonunun fazla salgılanması: Kortizol hormonlarının fazla salgılanması durumunda tuz ve şeker kısıtlanmalıdır. Yeşil yapraklı sebzeler, kurubaklagiller, somon, yoğurt, muz, mantar gibi potasyumdan zengin besinler tüketilmelidir.
Cinsiyet hormonları: Diyetteki doymuş yağlar azaltılmalıdır. Sağlıklı doymamış yağlar içeren fındık, badem, ceviz tüketimi sağlanmalıdır. Sebze, meyve ve tam tahıllar gibi lifli besinlerin tüketimi arttırılmalıdır. Alkol tüketimi azaltılmalıdır.
Büyüme hormonu fazlalığı: Öğün atlanmamalıdır. Süt içme alışkanlığı edinilmelidir. Kalsiyum yönünden zengin süt, peynir, yoğurt tüketimine özen gösterilmelidir. Bol miktarda sebze-meyve ile günde en az 8-10 bardak sıvı tüketilmelidir.
✎ Mutfağınızın olmazsa olmazı her ürün Karaca’da!
