Yazın sıcaklığın artmasıyla birlikte en çok görülen rahatsızlıkların başında ishal geliyor. Yaz ishalleri, tedavisi yapılmadığında hastanın yaşam kalitesini bozarak iş yaşamını da olumsuz yönde etkiliyor. Özellikle beslenme düzenindeki değişimler, mikroplu suların içilmesi ve kirli sularla yıkanmış gıdaların tüketilmesi sonucu ishal şikayetlerinde artış görülüyor. Central Hospital'dan Dahiliye Uzmanı Uzm. Dr. Salim Bereket, ishalin yol açtığı rahatsızlıkları ve alınması gereken önlemleri anlatıyor.
İshal her yaşta görülebiliyor
İshal, kişinin günlük dışkılama sayısının artması ve dışkı kıvamının sulu olması ile gelişen bir durumdur. Günde en az 3 kez sulu dışkı yapılıyorsa bu durum ishal olarak tanımlanır. İshal genellikle kısa süreli ve aniden başlar. Su, sodyum, karbonat ve potasyum gibi elektrolitlerin vücuttan hızla kaybolmasına neden olabilir. Bu durum da vücudun susuz kalmasına ve elektrolitlerin dengesizliğine yol açabilir. İshal her yaşta görülebildiği gibi, hijyenin tam olarak sağlanamadığı kalabalık ortamlarda salgınlara da yol açabilir.
Hastalar, kıvrandırıcı şekilde karın ağrısı yaşayabilir
İshal olan hastalarda sıklıkla karın ağrısı yaşanır. Bu ağrılar çoğunlukla hastayı kıvrandıracak düzeyde olur. Hasta bağırsak hareketlerini hissedebilir ve bağırsak gürültüsü olabilir. Devamında karın ağrısı şiddetlenir, daha sonra hafifleyerek kaybolur ve kıvrandırıcı olarak yeniden başlar. Ağrıyla birlikte ateş, bulantı, kusma ve dışkılama ihtiyacı olabilir. Dışkıda kan, köpük, sümüksü, sindirilmemiş gıdalar da görülebilir.
İshalin altında çeşitli nedenler yatıyor olabilir
İshale çok çeşitli etkenler yol açabilir. İshal sıklıkla mikrobiktir ancak mikrobik olmayan birçok sebeple de ortaya çıkabilir. Viral ya da bakteriyel en çok görülen nedenlerdir. Bunların dışında toksit maddeler, parazitler, antibiyotikler başta olmak üzere birtakım ilaçlar, iltihapla seyreden hastalıklar ve bazı hormonal hastalıklar da ishale sebep olabilir. Ayrıca heyecan, korku, üzüntü ve stres gibi psikolojik durumlar da ishali tetikleyen nedenler arasındadır.
Hızlanmış bağırsak hareketleri, dışkının suyunun geri emilmesini güçleştirir ve dışkı sulu kalır. Ayrıca bağırsak duvarında bulunan villus adını verdiğimiz dışkıdaki suyu emen emici uçların, hastalık nedeniyle dökülmesi sonucu emilimin güçleşmesi ile ishal gelişir.
İshal, ciddi hastalıkların sinyalini veriyor olabilir
İshal ciddi hastalıkların habercisi olabilir. Hastanın ishali uzun sürüyorsa, vücudunda su ve elektrolit bozukluğuna yol açıyorsa çok tehlikeli olabilir. Özellikle bebeklerde, küçük çocuklarda ve yaşlılarda ölümlere yol açabilir.
Tedavi ile vücudun kaybettiği su ve elektrolitler telafi edilmeli
Eğer ishale sebep olan bakteri türü mikroplarsa, antibiyotik tedavisine başlanır. İshal ve kusma yüzünden vücudun kaybettiği su ve elektrolitleri telafi için gerekli tedavi planlanır. İshal durdurucu ilaçlar ise uzman hekim kontrolünde kullanılmalıdır. İshal aslında, vücudun kendini korumak ve ishale neden olan durumu vücuttan atmak için geliştirdiği bir mekanizmadır. İshal durdurucu ilaçlar bilinçsiz şekilde kullanılırsa, o nedenin kesilmesine ve bağırsaktan emilmesine neden olur. Bu durum da ishale sebep olan nedenin vücuda girip yayılmasına ve daha ağır hastalıklara yol açabilir.
Tüketilen suların temizliğine dikkat!
İshalin oluşturduğu önemli sonuçlardan biri de aşırı su kaybıdır. Bu durum göz önüne alındığında su tüketiminde oldukça dikkatli davranılması gerekir. Yaz aylarında aşırı sıcaklık sebebiyle su tüketiminde artış görülür. Bu gayet doğal bir durumdur ancak yaz ishalleri en çok mikroplu suların içilmesi ve kirli sularla yıkanmış gıdaların tüketilmesi sonucu oluşur. Bu sebeple vücudun ihtiyacı olan temiz ve kaliteli suyun karşılanması için bilindik ve güvenilir markaların seçilmesini öneriyoruz.
Hijyenine güvenilmeyen havuzlar ve kirli denizlerden uzak durulmalı
İshalin en sık karşılaşıldığı dönem yaz aylarıdır ve yaz ishalleri de bu gruba dahildir. Yaz dönemi artan sıcaklık nedeniyle besinler içindeki mikroorganizmalar çoğalır. Buna ilaveten yaz mevsiminde seyahatlerin artması, beslenme düzenindeki değişimler, sinek vb. böceklerin besinlere teması sonucu ishal şikayetlerinde artış görülür. Ayrıca temizliğinden emin olunmayan havuzlarda ve kirli suyu olan denizlerde yüzmek de başlıca neden olabilir.
İshaller yaşam kalitesini bozuyor
Tedavi edilmemiş vakalarda hastanın özellikle yaşam kalitesi bozulur. Sık tuvalete gitme ihtiyacı sorun yaratabildiği gibi; halsizlik, ateş ve karın ağrısı hastanın iş yaşamını da engeller. Daha ağır vakalarda ise hastanın acilen hastaneye yatırılarak tedavisinin yapılması gerekir. Salgın şeklinde ilerleyen kolera gibi hastalıklar da ölüme yol açabilir.
İshalden korunmak için bazı önlemler alınmalı!
İshalden korunmak için öncelikle kişisel hijyene çok dikkat edilmelidir. Eller sık sık ve sabunla yıkanmalıdır. Ellere bulaşan mikroplar ağza götürüldüğünde vücuda kolayca girebilir. Bu sebeple tuvaletten sonra ellerin mutlaka bol sabunlu su ile en az 30 saniye ovularak yıkanması gerekir. Aynı durum her yemekten önce ve sonra da geçerlidir.
İshal çoğunlukla özel bakım ya da tedavi gerekmeden birkaç gün içinde geçer. Ancak ishali uzayan veya sürekli ishal olan hastalarda başka rahatsızlıkların habercisi olabilir. Hastada; ateş, fazla miktarda sıvı kaybı, çok sık tuvalete gitme, ağızdan sıvı almayı zorlaştıran bulantı-kusma ve dışkıda kan görülüyorsa mutlaka uzman bir hekime başvurulmalıdır. Ayrıca;
. Tüketilen gıdaların taze olmasına özen gösterilmeli ve son kullanma tarihlerinin geçmemiş olmasına dikkat edilmelidir.
. İyi ambalajlanmamış, açıkta satılan yiyecekler ve denetimsiz içme sularından uzak durulmalıdır.
. Pastörize olmayan süt ve süt ürünleri asla tüketilmemelidir.
✎ Mutfağınızın olmazsa olmazı her ürün Karaca’da!
