10 günden fazla süren ses kısıklıklarının önemsenmesi ve altında yatan sebeplerin araştırılması gerektiğini konusunda uyaran Medical Park Göztepe Hastane Kompleksi Kulak Burun Boğaz Uzmanı Dr. Şenel Beysel; ses kısıklıklarının nedenlerini ve yapılması gereken tetkik ve tedavi yöntemlerini anlattı...
Sesin şiddetindeki azalma ses kısıklığı olarak adlandırılır. Ama bunun dışında sesin tümüyle kaybı, boğukluk oluşması, parazitli karakter alması da ses kısıklığının içine girer.
Akciğerlerden gelen havanın gırtlaktan geçerken ses tellerini titreştirmesi sesin temelini oluşturur. Oluşan bu ham ses yutak, dil, dişler, dudaklar, burun ve sinüslerin de katkısıyla işlenerek şekillenir. Ses telleri ağız yutaktan sonra devam eden gırtlakta yer alır.
Sesin oluşumuna katkıda bulunan, yukarda saydığımız her yapının (akciğer, ses telleri, yutak, dil, dişler, dudaklar, burun ve sinüsler) hastalığı, bozukluğu ses kısıklığına neden olabilmektedir. Bu nedenler çok basit kendiliğinden geçebilecek bir virüs infeksiyonundan, çok ciddi bir kanser hastalığına kadar geniş bir yelpazeyi kapsar.
Ani (Akut) Ses Kısıklığı Nedenleri
• Ani gelişen gırtlak iltihabı (larenjit),
• Sesin hatalı kullanımı, zorlanması,
• Yüksek doz sigara içme / dumanına maruz kalma ani gelişen ses kısıklığı nedenlerindendir.
Müzmin (Kronik) Ses Kısıklığı Nedenleri
• Ses tellerindeki kist
• Nodül ve polipler
• Bazı akciğer hastalıkları
• Gırtlak ve çevre dokularının tümörleri
• Ses tellerinin hareketini sağlayan sinirden kaynaklanan felçler,
• Uzun süreli sigara kullanımı nedeniyle ses telinde oluşan tahriş,
• Mideden gırtlağa asit içeriğinin kaçması (reflü) nedeniyle oluşan asit yanığı,
• Alerji ve sinüs iltihaplarına bağlı geniz akıntısının ses tellerini irrite etmesi
• Psikolojik nedenlerle de müzmin ve tekrarlayıcı ses kısıklıkları oluşabilmektedir.
Tetkikleri İhmal Etmeyin
Ses kısıklığında tanı ve tedavisi bir hekim tarafından yapılmalıdır. Ses kısıklığını gidermek için evde uygulanan yöntemler fayda yerine zarar verebilir. 10 günü bulan bir ses kısıklığı ise mutlaka bir KBB uzmanı tarafından muayene edilerek değerlendirilmelidir.
Ses kısıklığı birçok farklı nedenden oluşabildiği için, ses teli muayenesi ile tedavisi mümkün olan bir hastalık tespit edilemediğinde ya da saptanıp da hastalığın kökenini araştırmak gerektiğinde bazı tetkiklerin yapılması da gerekebilmektedir. Bu tetkikler;
• Akciğer ve sinüs röntgenleri
• Ses tellerinde ödem olduğunda şüphe varsa alerji testleri
• Ses telinde lezyon olmadan hareket kısıtlığı varsa beyin ve göğüs bilgisaraylı tomografisi
• Direkt rijit laringoskopi (Gırtlak içi)
• Ses telinde bir lezyon varsa biyopsi
• Daha çok ses telinin kanserlerinde gerek duyulan gırtlak bölgesinin bilgisayarlı tomografive Manyetik rezonansı (MR)
• Ses telinde yanık nedenli bir düzensizlik varsa reflü araştırması için mide endoskopisidir.
Nodüllere Ses Terapisi
Her hastalıkta olduğu gibi asıl amaç ses kısıklığının tedavisinde de hastalığın nedenine yönelik olmalıdır. Ses kısıklığına neden olan genel bir hastalık varsa tedavi ona yönelik olmalıdır:
• Viral ya da bakterilerden kaynaklanan bir infeksiyonsa ilaçla tedavi edilmektedir.
• Ses telinde nodül varsa tedavi öncelikle ses terapisi olmalıdır. Tedavi edilemediği durumlarda cerrahi tedaviye yönelerek lezyon ameliyatla çıkarılmalıdır.
• Ses teli felcinde nedenler çok farklıdır. Bu neden tesbit edilerek tedavi ona göre ilaç, eğitim, cerrahi gibi yöntemlerden uygun olanı uygulanabilmektedir.
• Ses kısıklığının nedeni reflü ise tedavi mide asidini düşürme ve kaçağı önlemeye yöneliktir. Bu durumda tedavi öncelikle ilaç tedavisidir. Buna yanıt alınamazsa cerrahi tedavi düşünülebilir.
• Gırtlak kanserinde çok özel durumlar dışında tedavi şekli ameliyattır. Ses telinde sınırlı küçük lezyonlarda bazen radyoterapi (ışın tedavisi) de işe yaramaktadır.
Cerrahi Tedavinin Zamanı Önemli!
Cerrahi tedavi genellikle başka bir tedavi mümkün olmadığı durumlarda tercih edilir. Önlem, ses terapisi ya da ilaç tedavisi ile düzelme olasılığı olan durumlarda öncelikle bu tedavi şekilleri denenmeli yanıt alınamıyorsa cerrahi uygulanmalıdır. Ancak kanser ya da kanserleşme riski olan durumlarda cerrahi genellikle öncelikli seçenek olmaktadır.
Guatr Ameliyatı Sonrası Ses Kısıklığı Olur mu?
Ses telinin hareketini sağlayan sinir beyinden çıkar, aşağıya boyundan geçerek iner. Tiroit bezi de bu sinirin geçtiği bir bölgedir. Bu bölge ameliyatları sırasında bazen ses teli siniri zedelenebilindiğinden ya da kesilebildiğinden, bazen de çevre dokularda oluşan kanama ve ödemin basısından ses teli felci olabilmektedir.
Kesi dışındaki sorunlar genellikle zamanla ve ek tedavilerle ameliyat gerekmeksizin düzelmektedir. Ancak kesi durumlarında ses teli tek ya da çift taraflı felç olabilmektedir. Bu durumlarda kesilerde ve özellikle çift taraflı kesilerde cerrahi hatta bazen acil cerrahi onarım gerektirebilmektedir.
Sesimizi Korumak İçin...
• Sigara ve alkol gibi tahriş edici maddelerden uzak durulmalı
• Sesi çok zorlamayıp doğru kullanılmalı
• Bol su içmek,
• Boğazı tahriş edici zorlamalardan uzak durmak,
• Reflü varsa bunun tedavisini erken ve uygun şekilde yapmak,
• Nem ve ısısı uygun ortamlarda bulunmak...
✎ Mutfağınızın olmazsa olmazı her ürün Karaca’da!
