Doğum kontrol yöntemlerinden biri de doğum kontrol hapları. Doğum kontrol hapı kullanırken dikkat etmemiz gerekenler, kimler doğum kontrol hapı kullanabilir, kimler kullanamaz? Doğum kontrol hapının yan etkileri nelerdir? Haplar kilo almaya ve tüylenmeye neden olur mu?
Doğum kontrol hapları ile ilgili merak ettiğim her konuyu Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op. Dr. Kağan Kocatepe ve Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op. Dr. Ebru Alper ve açıklıyor…
Doğum kontrol hapı kullanırken nelere dikkat etmeliyiz?
İdeal olan, doğum kontrol hapının bir kadın doğum uzmanı tarafından yazılmasıdır. Çünkü hastanın kullanmaması gereken durumlar olabilir. Doğum kontrol hapı almaması gereken hastalar şöyle sıralanabilir:
*Çok şiddetli migren atakları olanlar
*Aktif karaciğer hastalığı olanlar
*Aktif hepatit hastalığı olanlar
*Damar içi pıhtılaşmaya bağlı emboli riski olanlar veya kendinde olmasa bile ailesinde görülenler.
Mevcut hamilelik veya sebebi belli olmayan kanama varlığında da kontrol hapı kullanmadan önce mutlaka doktor muayenesi gerekir.
Doğum kontrol hapının ne tür yan etkileri var?
*Bulantı
*Kusma
*Baş ağrısı
*Genital bölgede mantar (Hapın içeriğindeki progesteron nedeniyle)
*Tromboembolik ataklar (Doğum kontrol hapı, damar içi pıhtılaşmayı artırıp buradan bir pıhtının beyin damarlarından birini tıkamasına neden olabilir. Ailesinde bu tip olay gerçekleşmiş birinin kesinlikle kullanmaması gerekir.)
Doğum kontrol hapı kullanmayı bırakanlar daha mı zor hamile kalır?
Doğum kontrol hapı kısırlık yapmaz. Hap kullanımı bırakıldıktan sonra en az iki ay, başka bir yöntemle korunulmalıdır. Gebelik zamanını son adet tarihine göre hesaplanır. Doğum kontrol hapı, yumurtlama zamanını, hap bırakıldıktan sonraki ilk birkaç ay içinde değiştirebilir. Bu da adet döngüsünde değişikliklere sebep olabilir. Gebelik zamanını hesaplamada sıkıntıya yol açabileceğinden, mutlaka iki ay süreyle kişinin normal adet döngüsüne kavuştuktan sonra hamile kalmasını öneriyoruz. Hemen kalınsa da herhangi bir anomaliye yol açmıyor.
Yaş ilerledikçe yumurtalıkların fonksiyonunda gerileme olur. Hamile kalmada güçlük yaşanabilir, ama bu direkt olarak haptan değildir. Kişi belki hiç hap kullanmasa da ileri yaşlarda daha zor gebe kalacaktır.
Kimler doğum kontrol hapı kullanmamalı?
*10 yıl önce, 35 yaş üzerinde olanlar ve sigara içenler kullanmamalı denilirdi. Ama artık 45 yaşına, menapoz öncesi döneme kadar rahatlıkla kullanılabiliyor. Doğum kontrol hapı kullanamayacak olanlar:
*Aşırı şişmanlar
*Daha önce damar tıkanıklığı problemi yaşamış olanlar veya ailesinde akciğer embolisi, beyin damarlarının tıkanması gibi hastalıkları geçirmiş kişiler bulunanlar
*Günde bir paket ve üzeri sigara içenler
*Şiddetli migren atakları olanlar
*Kronik hepatit B gibi karaciğer hastalığı olanlar
*Sebebi bilinmeyen kanaması olanlar
Henüz adet dönemine girmemiş kızlara bu ilaçları vermiyoruz. Adet görmeye başladıktan sonra, genellikle 12-13 yaşından önce kullanmamaya çalışıyoruz.
Doğum kontrol hapları kilo almaya sebep olur mu?
Doğum kontrol haplarının kilo yapıcı etkisi yoktur. İçeriğindeki östrojen nedeniyle vücutta su tutulumuna sebep olabilir. Vücutta ödem yaptıklarından, bir ya da iki kilo artış söz konusu olabilir. Ama çok daha fazla kilo aldırması, iştah açması gibi durumlar söz konusu değildir.
Doğum kontrol hapının farklı saatlerde alınması sorun yaratır mı?
Her gün aynı saatte alınması yerinde olur. Ancak bu zamanın iki saat öncesi ya da iki saat sonrasında da alınması sorun yaratmaz. Yani her gün tam 10’da değil de 8’de veya 12’de hap alınabilir. Ama bir gün öğlen, bir gün akşam alınması uygun değildir. Çünkü etkinliği için kan düzeyinin devamı gerekir. İlk 24 saat geçtikten sonra unutulduysa, mutlaka unutulan dozun alınması gerekir. Alınmazsa ilaç etkinliğini kaybeder.
Doğum kontrol hapının koruyuculuğu ne zaman başlar?
Her gün düzenli alıp kutuyu bitirmeniz şartıyla, koruyucu etki hemen ilk tabletten itibaren başlar. 21 gün boyunca alınan ilaç, yumurtlamayı baskılayıcı etkisi sayesinde korunmayı sağlar. İlaç, kullanımında verilen 7 günlük arada da hap korumaya devam eder. Ancak hapların yüzde yüz koruyuculuğu olmadığını da hatırda tutmak gerekir.
Yeni anne olanlar doğum kontrol hapı kullanabilir mi?
Emziren annelere, östrojen ve progesteronu bir arada içeren kombine doğum kontrol haplarını önermiyoruz. Çünkü bunlar sütü kesebilir ve kalitesini bozar. Emziren annelerin kullanabilecekleri, sadece progesteron hormonu içeren ilaçlar vardır. Emzirme döneminde diğer kombine doğum kontrol hapları çok uzun süre kullanılırsa sütü kesebilir, ama bebeğe çok ciddi bir olumsuz etkisi olmaz.
Doğum kontrol hapı nasıl kullanılır?
Adet kanamasının ilk beş gününde, tercihen birinci ve ikinci gününde ilk hapa başlamak gerekir. Günde bir adet olmak kaydıyla her gün aynı saatte almak gerekir. Gün içinde saatler iki ya da üç saat değişikliğe uğrayabilir. Ama aynı saatlerde almayı alışkanlık haline getirmek gerekir. Toplam 21 tablet bitene kadar her gün bir tane kullanılır, sonra 7 gün hiç ilaç kullanılmaz. Bu 7 günlük dönemde kadından kadına değişen şekilde, ikinci veya üçüncü gün adet kanaması başlar. Genelde hap kullananlarda daha az adet kanaması olur. Sonra sekizinci günde hapın ikinci kutusuna başlanır.
Doğum kontrol hapları aşırı tüylenmeye sebep olur mu?
Doğum kontrol hapları tüylenmeye sebep olmaz. Aksine bu hapları, erkeklik hormonunu baskılayıcı etkiler içerdiği için tüylenme tedavisinde kullanıyoruz. Ancak kimse kendi kararına göre kullanmamalı. Biz bunu epilasyonla birlikte kullanmayı öneriyoruz. Kişinin özelliğine, tüylenmenin şiddetine ya da altta yatan diğer sebeplere göre farklı güçlü tedavi biçimleri de uygulayabiliyoruz. Yani doğum kontrol hapı tek tedavimiz olmuyor. Ama tüylenme sorununun en hafif biçiminde çok rahat kullandığımız bir tedavi şekli doğum kontrol hapları.
Doğum kontrol hapını almayı unutursam ne olur?
Hapın alınması gereken saatin üzerinden üç-dört saat geçmişse, bunu hapı unutmak olarak görmemek gerekir. Bir tam gün boyunca yaşanan unutmalarda ise ertesi gün aynı anda iki tane birden hap alındığı takdirde koruyuculuk oranında bir değişme olmaz. Ayda bir kere bir tablet unutulup ertesi gün iki tane almakla koruyuculuk azalmaz. Ancak bu ayda iki tane birden almaların sayısı artarsa, hapın koruyuculuğu azalır. İkiden fazla tablet unutulması durumunda, ertesi gün iki tane, sonraki gün de iki tane almak, sadece hormonal dengeyi bozmamaya yarayacak, ancak koruyuculuk sağlamayacaktır. Bu durumda farklı korunma yöntemlerini de kullanmak gerekir.
Kaynak: pudra. com
